Διατροφή και γονιμότητα. Η 15η Ιουνίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Γονιμότητας. Αποτελεί μέρα ενημέρωσης για την υπογονιμότητα των ζευγαριών.
Διατροφή και γονιμότητα. Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν τη γονιμότητα της γυναίκας. Ορισμένοι από αυτούς είναι οργανικοί παράγοντες, καθώς έχουν σχέση με ιατρικές παθήσεις, όπως διαταραχές της ωορρηξίας, βλάβες στις σάλπιγγες, ενδομητρίωση, διάφορες ανωμαλίες της μήτρας και ΣΜΝ.
Ωστόσο, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που μπορεί να μειώσουν τη γονιμότητα της γυναίκας, οι οποίοι επηρεάζονται από τις δικές της συνήθειες και συμπεριφορές. Αυτοί οι παράγοντες είναι η διατροφή, το κάπνισμα, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και καφεΐνης, το χρόνιο στρες και η υπερβολική σωματική άσκηση. Όσο και αν θεωρείται από ορισμένες γυναίκες υπερβολή, η διατροφή είναι ιδιαίτερα σημαντικός παράγοντας επίδρασης της γονιμότητας. Συγκεκριμένα, το σωματικό βάρος, διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο στη λειτουργία του αναπαραγωγικού συστήματος.
Σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία Αναπαραγωγικής Ιατρικής (American Society for Reproductive Medicine), η υπογονιμότητα οφείλεται σε προβλήματα βάρους σε ποσοστό 12%, με το 6% να σχετίζεται με την παχυσαρκία και το υπόλοιπο 6% με το χαμηλό σωματικό βάρος.
Ο «ρυθμιστής» της σχέσης που συνδέει το μη-φυσιολογικό σωματικό βάρος με την υπογονιμότητα φαίνεται πως είναι ο λιπώδης ιστός, καθώς οι μεταβολές στο ποσοστό σωματικού λίπους συνδέονται με διαταραχές στα επίπεδα ορμονών που επηρεάζουν με τη σειρά τους τη γονιμότητα.
Ελαττωμένο σωματικό βάρος, ακόμη και κάτω από το 10% από το ιδανικό βάρος, συχνά σχετίζεται με σύνδρομα που προκαλούν δυσλειτουργία των ωοθηκών όπως στη περίπτωση υποθαλαμικού υπογοναδισμού.
Σε αντίθεση με τα παραπάνω, η παχυσαρκία (και ιδιαίτερα η κεντρικού τύπου παχυσαρκία) συνήθως συνδέεται με υπερβολική έκκριση ανδρογόνων αλλά και με αντίσταση στην ινσουλίνη που προκαλεί ωοθηκική δυσλειτουργία. Σύμφωνα με ερευνητικά δεδομένα, σε ένα ποσοστό μεγαλύτερο του 70% των γυναικών που αντιμετωπίζουν προβλήματα υπογονιμότητας. Αυτό εξαιτίας παθολογικού σωματικού βάρους, ο κύκλος επανέρχεται μόλις το βάρος επανέλθει στα φυσιολογικά επίπεδα.
Συνεπώς, η ύπαρξη υπερβάλλοντος ή πολύ χαμηλού σωματικού βάρους είναι μια παράμετρος που θα πρέπει να λαμβάνεται υπ’όψιν. Η επίτευξη υγιούς βάρους ενδεχομένως να διευκολύνει τη σύλληψη, σε περιπτώσεις που δε συνυπάρχουν άλλα προβλήματα.
Αποδεδειγμένα, μια σωστή και ισορροπημένη διατροφή με επαρκείς ποσότητες σε θρεπτικά συστατικά και ταυτόχρονα επαρκή ενυδάτωση, μπορεί να αυξήσει τη γονιμότητα.
Διατροφικές συστάσεις
- Καταναλώστε φρέσκα φρούτα και λαχανικά εποχής.
- Καταναλώστε επαρκείς ποσότητες Ω-3 και Ω-6 λιπαρών. Βρίσκονται κυρίως στα λιπαρά ψάρια (σολομός, σαρδέλες, τόνος, σκουμπρί), ξηρούς καρπούς και φυτικά έλαια.
- Αυξήστε την κατανάλωση ανεπεξέργαστων τροφών πλούσιων σε φυτικές ίνες (δημητριακά ολικής άλεσης, φρούτα, λαχανικά)
- Αυξήστε την κατανάλωση άπαχων πρωτεϊνών όπως κοτόπουλο, ψάρια, αυγά, άπαχα γαλακτοκομικά προϊόντα.
- Περιορίστε την κατανάλωση απλών υδατανθράκων και γενικά επεξεργασμένων τροφών πλούσιων σε ζάχαρη και λιπαρά (γλυκά, ζαχαρούχα αναψυκτικά)
- Αποφύγετε την κατανάλωση κορεσμένων λιπαρών (λιπαρά κρέατα και κρεατοσκευάσματα, βούτυρο, πλήρη γαλακτοκομικά και τυριά). Αντίθετα, αυξήστε την κατανάλωση μονο- και πολύ-ακόρεστων λιπαρών όπως ελαιόλαδο, ξηροί καρποί και σπόροι, λιπαρά ψάρια και αβοκάντο
- Καταναλώστε επαρκείς ποσότητες υγρών (τουλάχιστον 2 λίτρα νερό την ημέρα). Μπορείτε επίσης να αυξήσετε την πρόσληψη υγρών μέσω της κατανάλωσης φυσικών χυμών, τσαγιού και γάλακτος.
- Αποφύγετε την κατανάλωση τροφίμων με φυτοφάρμακα, αντιβιοτικά, παρασιτοκτόνα, ορμόνες και συντηρητικά. Πολλές από αυτές τις παραπάνω ουσίες, βλάπτουν το συκώτι και απορυθμίζουν τη σωστή λειτουργία των ορμονών στο επίπεδο των ορμονικών υποδοχέων. Αντίθετα, προτιμήστε βιολογικά προϊόντα όπως βιολογικά φρούτα, λαχανικά, γαλακτοκομικά, αυγά και κρεατικά που είστε σίγουροι για την προέλευσή τους.
- Περιορίστε την κατανάλωση αλκοολούχων ποτών.
- Αποφύγετε την υπερβολική κατανάλωση καφεΐνης, καθώς, έχει συσχετιστεί με βλάβες στις σάλπιγγες και αυξημένο κίνδυνο για ενδομητρίωση.
- Τέλος, προσπαθήστε να διακόψετε το κάπνισμα. Οδηγεί σε πρόωρη γήρανση των ωοθηκών, μείωση της παραγωγής των οιστρογόνων, ακόμη και σε καταστροφή ή γενετικές ανωμαλίες των ωαρίων.
Τip: Μην ξεχνάτε να αποβάλλετε το άγχος από τη ζωή σας!!!
Νικολοπούλου Δήμητρα, Κλινική Διαιτολόγος-Διατροφολόγος (MSc)
.