Τι είναι η συναισθηματική υπερφαγία;
Ως συναισθηματική υπερφαγία ορίζουμε την ακατάσχετη επιθυμία για πολύ μεγάλη ποσότητα φαγητού. Αυτή μπορεί να προκληθεί από διάφορους (κυρίως στρεσογόνους) παράγοντες όπως το άγχος, η θλίψη, ο θυμός, δυσάρεστες οικογενειακές καταστάσεις κλπ.
Μέσα από το φαγητό το άτομο αισθάνεται ότι εκτονώνεται. Η εκτόνωση αυτή είναι προσωρινή, διότι αμέσως μετά επανέρχονται οι αρνητικές σκέψεις όπως πριν. Η πρόσληψη όμως βάρους και λίπους λόγω των υπερβολικών θερμίδων τις οποίες δεν καταλαβαίνει ότι καταναλώνει παραμένουν.
Υπάρχουν πάντως και καλά νέα… Η συναισθηματική υπερφαγία μπορεί να διορθωθεί με μικρά και σωστά βήματα κάθε φορά, ώστε ο… επιρρεπής να αποκτήσει και πάλι τον έλεγχο των κιλών του.
Η σύνδεση μεταξύ φαγητού, διάθεσης και απώλειας κιλών
Όπως προαναφέρθηκε, η συναισθηματική υπερφαγία είναι ένας τρόπος για να καταπιέσεις αρνητικά συναισθήματα. Τέτοια προβλήματα μπορεί να είναι οι προσωπικές διαμάχες με τον/την σύντροφο ή κάποιο μέλος της οικογένειας, το άγχος της δουλειάς, η κόπωση, οικονομικές δυσκολίες και φυσικά διάφορα προβλήματα υγείας.
Παρόλο που κάποια άτομα τρώνε λιγότερο απέναντι σε έντονα συναισθήματα και καταστάσεις, αν βρίσκεται κάποιος σε συναισθηματική δυσφορία μπορεί να αντιδράσει τρώγοντας πολύ, παρορμητικά και επιπόλαια οτιδήποτε μπορεί να βρεθεί άνετα και εύκολα γύρω του, χωρίς απαραίτητα να το απολαμβάνει. Στην πραγματικότητα τα συναισθήματα μπορούν πολύ εύκολα να συνδεθούν στενά με το φαγητό λειτουργώντας στο μυαλό του ατόμου σαν μέσο θεραπείας, απέναντι σε θυμό, άγχος ή λύπη, καθώς συμβάλλει στην απόσπαση της προσοχής αντί της διαχείρισης του προβλήματος.
Το αποτέλεσμα της υπερφαγίας είναι το ίδιο για όλους, ενώ συχνά συμβαίνει κάποιοι να νιώθουν τύψεις γι’ αυτό που κάνουν. Σ’ ένα ποσοστό αυτές οι ενοχές λειτουργούν θετικά και βάζουν στόχο να χάσουν τα περιττά κιλά που έχουν λάβει, ενώ κάποιοι άλλοι φορτίζονται ακόμα περισσότερο με τις τύψεις και συνεχίζουν στο δρόμο της υπερφαγίας.
Συμβουλές για την καταπολέμηση της υπερφαγίας
1) Κρατήστε ημερολόγιο καταγραφής τροφίμων. Γράψτε οτιδήποτε τρώτε και πίνετε, στην ποσότητα που το καταναλώνετε, καθώς και πώς αισθάνεστε την ώρα που το τρώτε (αγχωμένος, θυμωμένος κλπ). Σιγά σιγά μπορεί να ανακαλύψετε συνδέσεις μεταξύ κάποιων συναισθημάτων και φαγητού.
2) Καταπολεμήστε το στρες. Αν το στρες σας οδηγεί σε συναισθηματική υπερφαγία δοκιμάστε τεχνικές καταπολέμησής του, όπως γιόγκα, διαλογισμό, βαθιές ανάσες.
3) Κατανοήστε το είδος της πείνας σας. Πολλές φορές μπερδεύουν τα άτομα τη συναισθηματική πείνα με την πραγματική. Ενώ αντιλαμβανόμαστε την πείνα σταδιακά, η συναισθηματική υπερφαγία λειτουργεί απότομα.
4) Αναζητήστε υποστήριξη. Να συναναστρέφεστε με άτομα που κατανοούν το πρόβλημά σας ή ακόμα να συμμετέχετε σε ένα γκρουπ αλληλοστήριξης.
5) Καταπολεμήστε την πλήξη. Αντί να τσιμπολογήσετε κάτι ενώ δεν πεινάτε, αποσπάστε τον εαυτό σας και υιοθετείστε μία πιο υγιεινή συμπεριφορά όπως μία βόλτα στο πάρκο, ένα σινεμά, παιχνίδια με το κατοικίδιο, ακούστε μουσική, διαβάστε βιβλία, καλέστε ένα φίλο σπίτι σας, ασχοληθείτε μ’ ένα χόμπι.
6) Απομακρύνετε τους πειρασμούς από το σπίτι. Όσο δεν υπάρχουν οι λιχουδιές στο σπίτι τόσο καλύτερα διαχειρίζεστε τα συναισθήματά σας και την κατάσταση εκείνη τη στιγμή. Πριν λοιπόν πάτε να ψωνίσετε σκεφτείτε καλύτερα σε τι συναισθηματική κατάσταση βρίσκεστε.
7) Μη στερείτε τον εαυτό σας. Πολλές φορές για να καταπολεμήσουν τα άτομα την υπερφαγία μειώνουν κατά πολύ τις θερμίδες απότομα και τρώνε συνεχώς τα ίδια φαγητά. Φάτε ποσότητα που θα σας ικανοποιήσει, απλά να είναι από πιο υγιεινά φαγητά από αυτά που συνηθίζατε να τρώτε.
8) Φάτε υγιεινά σνακ. Αν σας έρθει η επιθυμία να φάτε ενδιάμεσα των κυρίων γευμάτων επιλέξτε ένα ολιγοθερμιδικό, χαμηλό σε λιπαρά τρόφιμο, όπως φρούτα, λαχανικά ή αποβουτυρωμένο ποπ κορν.
9) Μάθετε από τις αποτυχίες. Αν είχατε επεισόδιο συναισθηματικής υπερφαγίας συγχωρέστε τον εαυτό σας και απλά ξεκινήστε μία καινούργια μέρα με πιο ορθές επιλογές. Μάθετε από τις εμπειρίες σας και κάντε ένα πλάνο για το πώς θα μπορέσετε να αποφύγετε μελλοντικές αποτυχίες. Επίσης επικεντρωθείτε στις θετικές αλλαγές που έχετε πετύχει και συγχαρείτε τον εαυτό σας που κάνει επιλογές που θα τον οδηγήσουν σε μία καλύτερη και ποιοτική ζωή.
Σε κάθε περίπτωση, εφόσον δεν μπορείτε από μόνοι σας να κάνετε το πρώτο βήμα για την αλλαγή, είναι καλό να συμβουλευτείτε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας. Η θεραπεία θα σας κάνει να κατανοήσετε το λόγο της υπερφαγίας σας, καθώς και να ανακαλύψετε πότε σας καταλαμβάνει αυτό το συναίσθημα. Φτιάξτε ένα υγιεινό πρόγραμμα διατροφής σε συνεργασία με επαγγελματία διατροφολόγο. Συζητήστε μαζί του τα φαγητά που καταναλώνετε, ώστε να βρεθεί μία μέση λύση για το πρόγραμμα που θα σας δοθεί, έτσι ώστε να σας είναι περισσότερο ευχάριστο στην εφαρμογή του.
Δημήτρης Χουτόπουλος
Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, Msc. Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
Εάν έχετε ακολουθήσει τις παραπάνω συμβουλές και απλά προσπαθείτε να χάσετε κάποια κιλά δείτε την προσφορά μας για ένα μήνα express αδυνατίσματος!
.